ภาสพันธ์  ปานสีดา. 2566. ประวัติศาสตร์คนเถื่อน: เรื่องราวของอนารยะชนผู้พลิกโฉมประวัติศาสตร์โลก = Barbarian Conquests. กรุงเทพฯ: ยิปซี กรุ๊ป. 511 หน้า. 485 บาท.

         ประวัติศาสตร์มนุษย์เต็มไปด้วยเรื่องราว ของอารยธรรมที่รุ่งโรจน์มากมาย ตามมาด้วยการล่มสลายด้วยน้ำมือของ 'อนารยชน' 'คนเถื่อน' หรือ 'ชนเผ่านอกด่าน' แต่ 'อนารยชน' เหล่านี้มิได้มาเพื่อทำลายหรือปล้นสะดมเท่านั้น พวกเขายังได้รังสรรค์สิ่งใหม่ๆ บ้างก็สร้างจักรวรรดิอันยิ่งใหญ่ ที่จะเป็นที่กล่าวขานนับชั่วกัลปาวสาน ตั้งแต่ชาวทะเลอันลึกลับแห่งยุคสำริด ชนเผ่านอกด่านที่คอยรุกรานแดนมังกร ชาวคูชานผู้สถาปนาจักรวรรดิแห่งอนุทวีป ชาวฮันผู้เปิดฉากยุคมืดของยุโรป ชนเผ่าเยอร์มานิกผู้ปิดฉากจักรวรรดิโรมัน นักรบไวกิ้งผู้น่าเกรงขาม ชาวมองโกลผู้พิชิตโลก ไปจนถึงพวกแมนจูผู้ก่อตั้งราชวงศ์ชิง