ชีวประวัติ หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล

หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล เกิดเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม พุทธศักราช 2486 ณ บ้านถนนอัษฎางค์ กรุงเทพฯ บุตรคนที่ 6 พี่น้อง 13 คน ของเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (ม.ร.ว.เปีย มาลากุล) และท่านผู้หญิงเสงี่ยม สืบเชื้อสายมาจากต้นราชสกุล มาลากุล ณ อยุธยา คือสมเด็จเจ้าฟ้ามหามาลาพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย กับเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก

หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ได้รักการศึกษาระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และโรงเรียนมหาดเล็กหลวง (ปัจจุบันคือโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย) พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นนักเรียนมหาดเล็กรับใช้รุ่นแรก

ต่อมาได้รับทุนของกระทรวงธรรมการ (กระทรวงศึกษาธิการ) ไปศึกษาวิชาสันสกฤต ณ School of Oriental Studies ของมหาวิทยาลัยลอนดอน แล้วจึงสอบเข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด เลือกภาษาสันสกฤตเป็นวิชาเอก บาลีเป็นวิชาโทจนสำเร็จปริญญาตรี เกียรตินิยมสาขาวิชาโบราณตะวันออก (ภาษาบาลี – สันสกฤต) ต่อจากนั้นได้ศึกษาวิชาครูต่อที่ออกซ์ฟอร์ดอีก 1 ปี

ใน พ.ศ.2474 มหาวิทยาลัยอ๊อกซ์ฟอร์ดได้พิจารณาให้ได้รับปริญญาโททางอักษรศาสตร์ (M.A.) เมื่อสำเร็จการศึกษา ม.ล.ปิ่น มาลากุล รับราชการเป็นอาจารย์ประจำกรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการต่อมาย้ายไปเป็นอาจารย์คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อปี พ.ศ.2475-2477

ตำแหน่งงานต่อ ๆ มาของท่านคือผู้รักษาการตำแหน่งครูใหญ่โรงเรียนมัธยมหอวัง ผู้อำนวยการโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอธิบดีกรมสามัญศึกษาตามลำดับ

ในช่วงปี พ.ศ.2489-2500 ได้ดำรงตำแหน่งปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ในขณะเดียวกันก็ได้รักษาการในตำแหน่งอธิบดีกรมวิชาการ อธิบดีกรมการฝึกหัดครู และอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษา

ท่านได้ก้าวขึ้นรับตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมตั้งแต่วันที่ 21 กันยายน พ.ศ.2500 ถึง 20 ตุลาคม 2501 และดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการตั้งแต่ พ.ศ.2500 ถึง พ.ศ.2512 เป็นเวลายาวนานถึง 12 ปีเศษ

การก่อตั้งโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

ม.ล.ปิ่น มาลากุล ได้ก่อตั้งโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาขึ้นเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ.2480 โดยนักเรียนเริ่มเรียนในเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2481 โดยมี ฯพณฯ ท่านดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการคนแรกของโรงเรียนในปีแรก ๆ โรงเรียนได้เจริญขึ้นเป็นลำดับ เช่นทางด้านวิชาการมีผลเป็นที่น่าพอใจ การสร้างตึก 2 แล้วเสร็จในปีพ.ศ.2482 และต่อมาได้สร้างตึก 3 ไปจนจรดถนนอังรีดูนังต์ นอกจากผลงานทางวิชาการแล้วนักเรียนยังได้แสดงความสามารถในการเล่นกีฬาต่าง ๆ ที่ม.ล.ปิ่น มาลากุล ได้นำเข้ามาในโรงเรียน เช่น ฮอกกี้ รักบี้ และฟุตบอล เข้าเกณฑ์ที่กล่าวไว้ว่า “เรียนก็เด่น เล่นก็ดี กีฬาเลิศ”

ม.ล.ปิ่น มาลากุล ได้ยื่นใบลาออกจากการเป็นผู้อำนวยการโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เสนอแก่จอมพล ป.พิบูลสงคราม เมื่อราวเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2487

ชีวิตสมรส

ด้านชีวิตครอบครัว ม.ล.ปิ่น มาลากุล ได้สมรสกับท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา มาลากุล ณ อยุธยา (นามสกุลเดิม ไกรฤทธิ์) ธิดา เจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) และท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร (สกุลเดิม บางยี่ขัน) แต่ไม่มีบุตรธิดาด้วยกัน

บั้นปลายชีวิต

ม.ล.ปิ่น มาลากุล ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ.2538 สิริอายุได้ 91 ปี 11 เดือน 11 วัน และเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ.2544 ท่านได้รับการประกาศเชิดชูเกียรติจากองค์การยูเนสโกยกย่องท่านเป็น “นักการศึกษาดีเด่นของโลกในสาขาวรรณกรรมและสื่อสาร“ ถือเป็นความภาคภูมิใจของชาวเตรียมอุดมศึกษาทุกคน