หอสมุด ม.ล.ปิ่น มาลากุล

การเจริญสติเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับการรับมือกับความทุกข์ ไม่ว่าทุกข์กายหรือทุกข์ใจ ให้เราใช้สติเป็นเครื่องมือในการดูในการกำหนดรู้ ถ้าเราเห็นทุกข์ด้วยสติ ก็จะไม่เข้าไปเป็นผู้ทุกข์ คนส่วนใหญ่เวลามีทุกข์ก็เป็นผู้ทุกข์เลย บางทีก็ตีโพยตีพาย บางทีก็อยากจะฆ่าตัวตาย ที่เป็นเช่นนี้เพราะว่าเกี่ยวข้องกับความทุกข์ไม่เป็นคือเข้าไปเป็น เข้าไปยึดว่ามันเป็นเรา เป็นของเรา แต่ถ้าเรามองเป็น เห็นทุกข์ ไม่เข้าไปเป็นผู้ทุกข์ ทุกข์ก็ทำอะไรไม่ได้ เหมือนกับกองไฟ มันทำอะไรเราไม่ได้ถ้าเราอยู่ห่างออกมา อย่างมากเราก็แค่รู้สึกร้อนผ่าว ๆ ยิ่งอยู่ห่างไกลมาก ๆ ก็จะไม่รู้สึกร้อนเลย ทั้ง ๆ ที่กองไฟยังอยู่ แต่มันทำอะไรเราไม่ได้ เพราะว่าเราเป็นผู้ดูกองไฟก็เหมือนกับกองทุกข์ มันมีเอาไว้ให้เราดูไม่ใช่กระโจนลงไปหรือเข้าไปเป็น
"วิชาสุดท้ายที่ใช้ได้ตลอดชีวิต" เป็นวิชาที่ว่าด้วยการมีสติรู้ทันอารมณ์ความรู้สึกที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน การมีสติระลึกรู้กายและใจสามารถทำให้อารมณ์นั้นดับไป เมื่อไม่หลงอยู่กับความคิด ไม่หลงไปกับอารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นก็จะไม่ทุกข์ หรือทุกข์ไม่นานก็ดับไป ๆ การเรียนรู้และหมั่นฝึกฝนวิชาของพระพุทธเจ้าเช่นนี้ไปตลอดชีวิต นอกจากจะทำให้เราอยู่กับความทุกข์ได้โดยไม่ทุกข์ไปกับมันแล้ว ยังจะทำให้เราเรียนจบทางธรรมหรือจบสิ้นการเวียนว่ายในสังสารวัฏได้อีกด้วย